- දේශගුණික අර්බුදය ‘ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මධ්‍යස්ථ නොවේ’: එක්සත් ජාතීන් කාන්තාවන් කෙරෙහි වැඩි ප්‍රතිපත්තිමය අවධානයක් යොමු කරන ලෙස ඉල්ලා සිටී
- දේශගුණික අර්බුද සැලසුම් ඇති රටවලින් තුනෙන් එකකට පමණක් ලිංගික, මාතෘ සහ අලුත උපන් සෞඛ්‍ය සේවා සඳහා ප්‍රවේශය ඇතුළත් බව UNFPA වාර්තාවක් කියයි
- දේශගුණික අර්බුදයට මුහුණ දීම සඳහා ඔවුන්ගේ ජාතික සැලසුම් තුළ ලිංගික හා ප්‍රජනක සෞඛ්‍යය ඇතුළත් කර ඇත්තේ රටවලින් තුනෙන් එකක් පමණක් බව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය පවසයි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ ජනගහන අරමුදල (UN Population Fund – UNFPA) සහ Queen Mary University of විසින් අද (10) ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද වාර්තාවකට අනුව, සැලසුම් ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති රටවල් 119න්, උපත් පාලන ක්‍රම, මාතෘ සහ අලුත උපන් සෞඛ්‍ය සේවා සඳහා ප්‍රවේශය ඇතුළත් වන්නේ රටවල් 38ක් පමණක් වන අතර කාන්තාවන්ට එරෙහි ප්‍රචණ්ඩත්වය පිළිබඳ කිසිදු සඳහනක් කරන්නේ 15 ක් පමණි.
දේශගුණික සැලසුම් ලිංගික හා ප්‍රජනක සෞඛ්‍යය ගැන සඳහන් කරන්නේ දැයි පරීක්ෂා කරන පළමු වාර්තාව මෙම වාර්තාවයි. කාන්තාවන්ට සහ ගැහැණු ළමයින්ට දේශගුණික අර්බුදයේ අසමානුපාතික බලපෑම හඳුනා ගැනීමට සහ තවත් ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා ලෙස එය තවත් රටවල් වලින් ඉල්ලා සිටී.
උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම දුර්වල මාතෘ සෞඛ්‍යයට සහ ගර්භණී සමයේදී ගර්භණී දියවැඩියාව වැනි සංකූලතා වලට සම්බන්ධ වී ඇත. අධික උෂ්ණත්වය නොමේරු දරුවන් බිහි කිරීමට සහ මළ දරු උපත් වැඩිවීම සමඟ සම්බන්ධ වී ඇත.
දේශගුණික අර්බුදය පවතින අසමානතාවයන් උග්‍ර කර ඇති බව වාර්තාව පවසයි. නිදසුනක් වශයෙන්, නැගෙනහිර සහ දකුණු අප්‍රිකාවේ නිවර්තන සුළි කුණාටු සෞඛ්‍ය පහසුකම් වලට හානි කර, මාතෘ සෞඛ්‍ය සේවා සඳහා ප්‍රවේශය කඩාකප්පල් කර, කොලරාව වැනි ජලයෙන් බෝවන රෝග පැතිරවීමට උපකාරී වේ.
සුළි කුණාටු සහ නියඟ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මත පදනම් වූ ප්‍රචණ්ඩත්වයේ සහ ළමා විවාහවල අවදානම වැඩි කරන අතර, මානසික ආතතියෙන් පෙළෙන පවුල්වලට දියණියන්ට සහයෝගය දැක්වීමට සහ ඔවුන් විවාහ කර දීමට ඇති හැකියාව අඩු බැවින් එය සිදුවන බව වාර්තාව වැඩිදුරටත් පැවසීය.
UNFPA හි ජනගහනය සහ සංවර්ධනය පිළිබඳ උපදේශකවරියක් සහ වාර්තාවේ කතුවරියක් වන Angela Baschieri මෙසේ පැවසුවාය: “කාන්තාවන් සහ ගැහැණු ළමයින් සඳහා වන ක්‍රියාකාරී සැලැස්ම දෙස බැලුවහොත්, කළ හැකි තවත් වැඩ ඇති බව ජාතික සැලසුම් පෙන්වනවා. දේශගුණික විපර්යාස කාන්තාවන්ට අසමානුපාතික ලෙස බලපාන අතර ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය මධ්‍යස්ථ නොවන බව අපි දන්නවා. එබැවින් එම හිඩැස් සහ බලපෑම් ආමන්ත්‍රණය කිරීමේ අවශ්‍යතාවයක් පවතිනවා.”
ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා රටවල් වාර්තාවෙන් ඉස්මතු කර ඇත. පැරගුවේ, සීෂෙල්ස් සහ බෙනින් කාන්තාවන්ට ආරක්ෂිතව දරු ප්‍රසූතියට සහ සෞඛ්‍ය සේවා වෙත ප්‍රවේශ වීමට ඉඩ සලසන දේශගුණයට ඔරොත්තු දෙන සෞඛ්‍ය පද්ධති ගොඩනැගීමේ අවශ්‍යතාවය නියම කර ඇත.
එල් සැල්වදෝරය, සියෙරා ලියොන් සහ ගිනියාව ඇතුළු රටවල් නවයක් ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය පදනම් කරගත් ප්‍රචණ්ඩත්වය විසඳීම සඳහා ප්‍රතිපත්ති හෝ මැදිහත්වීම් ඇතුළත් කර ඇත.
දේශගුණය ආශ්‍රිත ව්‍යසනයන්හිදී පවුල් සැලසුම් සේවාවලට බාධා ඇති වූ බවට සාක්ෂි තිබියදීත්, උපත් පාලන ක්‍රමවල අවශ්‍යතාව සඳහන් කර ඇත්තේ ඩොමිනිකා පමණි.
පවුල් ඔවුන්ගේ ආර්ථික බර අඩු කර ගැනීමට උත්සාහ කරන අර්බුදකාරී කාලවලදී ළමා විවාහ බොහෝ විට සිදුවන බව පිළිගන්නා එකම රට වියට්නාමයයි (උදාහරණයක් ලෙස බංග්ලාදේශයේ වයස අවුරුදු 11 සිට 14 දක්වා ගැහැණු ළමයින්ගේ විවාහ මාසයක් පවතින තාපය සමඟ වසර වලදී අඩකින් වැඩි විය)
“දේශගුණය අපව ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවය සඳහා වන සටනට ආපසු හරවයි. අපගේ අදහස වනුයේ දේශගුණ ප්‍රතිපත්තිය කාන්තාවන්ට ඇතිවන අවකල්‍ය බලපෑම හඳුනාගෙන ප්‍රතිපත්ති සැලසුම් කිරීමේදී එය සැලකිල්ලට ගන්නා බවට වග බලා ගැනීමයි,” Baschieri පැවසීය.
https://www.theguardian.com/global-development/2023/oct/10/climate-crisis-is-not-gender-neutral-un-calls-for-more-policy-focus-on-women
( ClimateAlert)
