Amazon, Reddit, Twitch.gov.uk, Financial Times, The Guardian, The New York Times ඇතුළු ලෝකයේ ප්‍රමුඛ පෙළේ වෙබ් අඩවි ගණනාවක බරපතළ අඩපණවීමක් (A major outage) ඊයේ (08) වාර්තා විය. පැයකට අධික කාලයක් මෙම ඇනහිටීම සිදුවූ බවයි අදාළ වෙබ් අඩවි විසින් ප්‍රකාශ කර තිබෙන්නේ.
අනෙකුත් බලපෑමට ලක්වූ වෙබ් අඩවි අතරට CNN, streaming sites Twitch සහ Hulu ද ඇතුළත් විය. Twitter’s emojis ඇතුළු වෙනත් සේවාවන්හි සමහර කොටස් ද අඩපණවීමට ගොදුරු විය.
ප්‍රධාන පෙලේ වෙබ් අඩවි රාශියක අන්තර්ජාල ගබඩා පහසුකම් (Cloud computing) සැපයුම්කරු වන Fastly මෙම ගැටලුවට මුහුණදී සිටින බවක් පෙනෙන්නට තිබුණි.
Fastly සමාගම සිය ගෝලීය අන්තර්ගත බෙදාහැරීමේ ජාලය (global content delivery network – CDN) සමඟ ගැටළු ඇති අතර එය නිවැරදි කිරීමක් ක්‍රියාත්මක කරමින් සිටී.
මහා බ්‍රිතාන්‍ය යේ සම්මත වේලාවෙන් පෙරවරු 11 ට පමණ ඇනහිටීම ආරම්භ වූ අතර එය පැයක් පමණ පැවතුනි. පැයක් පමණ අඩපණ වීමෙන් පසු වෙබ් අඩවි ද යථා තත්වයට පත් කිරීමට පටන් ගෙන තිබුණි.
දැනට පෙනෙන්නට තිබෙන ආකාරයට මෙම ගැටලුව ප්‍රාදේශීය වශයෙන් බලපා ඇති අතර එය යුරෝපය සහ එක්සත් ජනපදය පුරා නිශ්චිත ස්ථානවලට පමණක් අදාළ වී තිබේ.
මීට පෙරද මෙවැනිම ගැටලුවක් තවත් විශාල අන්තර්ජාල ගබඩා (cloud) පහසුකම් සපයන සමාගමක් වන ඇමසන් වෙබ් සේවාවන්ට (Amazon Web Services) ද බලපා තිබිණ.
අඩපණවීමට ලක් වූ වෙනත් වෙබ් අඩවි
PayPal
Shopify
BBC.com
HBO Max
Vimeo
මීට පෙර තවත් විශාල පරිගණක සමාගම් දෙකක් වන Amazon Web Services සහ Cloudfare වලටද මෙවැනිම ගැටළු බලපා ඇත.
සමහර වෙබ් අඩවි ගැටළුවට විසඳුම් සෙවීමට සමත් වූ අතර, තාක්ෂණික වෙබ් අඩවිය වන Verge එහි ප්‍රවෘත්ති ප්‍රකාශයට පත් කිරීම සඳහා Google Docs වෙත ගෙන ගිය නමුත්, එය ලිවිය හැකි අය සීමා කිරීමට අමතක කිරීම, විනෝදජනක සංස්කරණ සහ ට්වීට් මාලාවකට මඟ පෑදීය.
“InternetOutage” නම් හැෂ් ටැගය වැඩි වැඩියෙන් බිඳුණු වෙබ් අඩවි සොයා ගැනීමත් සමඟම සමාජ මාධ්‍යවල ජනප්‍රිය විය.
මෙම කඩාකප්පල් වීම නිසා සමාගම් කිහිපයක් අතෙහි මෙතරම් අන්තර්ජාල යටිතල පහසුකම් තිබීමේ ඥානවන්තභාවය සමහරු ප්‍රශ්න කර තිබේ.
ආරක්ෂක සමාගමක් වන ESET හි සයිබර් විශේෂඥ ජේක් මුවර් පැවසුවේ “මෙම විශාල සත්කාරක සමාගම්වල වැදගත්කම සහ ඔවුන් නියෝජනය කරන දේ මෙයින් ඉස්මතු කරයි.”
තොරතුරු තාක්ෂණ වරලත් ආයතනයේ BCS සමඟ මෘදුකාංග පරීක්ෂණ විශේෂඥ ඇඩම් ස්මිත් පැවසුවේ අන්තර්ගත බෙදාහැරීමේ ජාලයන් සමඟ ඇති වන බාධාවන් “අන්තර්ජාල සේවා සැපයීමට සම්බන්ධ සංකීර්ණ හා සම්බන්ධිත සංරචකවල වැඩෙන පරිසර පද්ධතිය ඉස්මතු කරන” බවයි.
“මේ නිසා, එකවර වෙබ් අඩවි සහ සේවාවන් කිහිපයකට වැඩි වැඩියෙන් පහර දෙයි.”
ඩෙල් ටෙක්නොලොජීස් හි ජ්‍යෙෂ්ඨ අධ්‍යක්ෂ ස්ටීවන් ගිල්ඩර්ඩේල් පැවසුවේ එවැනි අඩපණවීම් ඉඳහිට සිදුවීමට ඉඩ ඇති නමුත් ඒවා දුර්ලභ හා කෙටි වනු ඇති බවයි.
“අන්තර්ජාල ගබඩා පහසුකම් (Cloud computing) සපයන්නන් එවැනි සිදුවීම් සඳහා අතිරික්තයක් ගොඩනඟා ගනිමින් ඔවුන්ගේ පරිශීලකයින්ට දත්තවල පිටපත් වලට ආරක්ෂිත ප්‍රවේශයක් ලබා දේ.
“බොහෝ අවස්ථාවන්හීදී, සේවාවන් බලපාන්නේ කෙටි කාලයක් සඳහා පමණි. දත්ත පහසුවෙන් ලබා ගත හැකිය. සැලකිලිමත් වීමට හේතුවක් නොව, එය ඉක්මණින් යථා තත්ත්වයට පත් කළ හැකි ජාලයේ ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව පෙන්නුම් කරයි.”
පැයකට වඩා අඩු අක්‍රීය කාලයක් සඳහා සමාගම්වලට ඩොලර් 250,000 ක් පමණ වැය විය හැකි බවට ගණන් බලා ඇති අතර සමහර නීතිඥයින් සිතන්නේ වන්දි ඉල්ලීම් තිබිය හැකි බවයි.
නොටිංහැම් නීති විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය රෙබෙකා පැරී පැවසුවේ “සේවා අහිමිවීම සඳහා වන වගකීම බොහෝ විට ගෙවන ලද අන්තර්ජාල ගබඩා පහසුකම් (Cloud computing) ගනුදෙනුකරුවන් සමඟ සේවා මට්ටමේ ගිවිසුම මගින් ආවරණය කරනු ඇති බවයි.
