කලාව සමාජයේ නිරාවරණය නොවූ පැතිකඩ ප්‍රතිනිර්මාණය කර පෙන්වන මාධ්‍යයකි. එම රසවින්දනය තුළ ටෙලිනාට්‍ය කලාවට රසික හදවත් තුළ අප්‍රමාණ ඉඩක් විවර වී ඇත. එම නිසාවෙන් කලා ශිල්පීහු තරු ලෙස හඳුන්වනු ලබති. එවැනි තරුවක් අකාලයේ මිලින වීමක් ජූලි 31 වැනිදා සැලවිය. ඇය රංගන ශිල්පිනී හයිසින්ත් විජේරත්නයි. නුවරඑළියේදී ‘හිරු’ රූපවාහිනී නාලිකාවේ ‘දිවිතුරා’ මාලා ටෙලිනාට්‍යයේ රූගතකිරීම් අවසන් කොට නැවත එන අතරමගදී ඇය ගමන් කළ රිය මාර්ගයෙන් පිටතට පැන පෙරළී ප්‍රපාතයකට වැටීම හේතුවෙන් ජීවිතක්ෂයට පත්වූවාය. එලෙස රටට අහිමි වන්නේ කලා ක්‍ෂෙත්‍රයේ බොහෝ දෙනා ආදරයෙන් සැලකූ සම්පතකි. අනතුරට හේතුව විසි හැවිරිදි රියැදුරුට නින්ද යාමයි. ඇය ගමන ආරම්භ කරන්නේ රාත්‍රී 11ට පමණ නුවරඑළියේ සිටයි.
හයසින්ත් විජේරත්නගේ මරණය, හුදෙක් දුක්වීමෙන් හා සැමරුම් කිරීමෙන් පමණක් අමතක කළ නොහැකි ඇත්තක් අපට පෙන්වයි. එනම්, වර්තමාන ලංකාවේ විශාල ලාභ සහිත විනෝද කර්මාන්තයක් වන ටෙලිනාට්‍ය කර්මාන්තයේ ඇතුළත තිබෙන දුර්වර්ණ ස්වරූපයයි. ශ්‍රමය සූරාකෑමේ කතාවයි. එක් ප්‍රකට ටෙලිනාට්‍ය ශිල්පියකු මේ නිර්මාණ ශිල්පීන් හැඳින්වූයේ සඟ වෙද ගුරු ගොවි කම්කරු යන පංච බලවේගයේ ‘කම්කරු’ කොටස හැටියටයි.
හයසින්ත් විජේරත්නගේ මරණයෙන් ඉස්මතු කෙරෙන මේ දුර්වර්ණ ස්වබාවය ගැන අපි ශිල්පීන් කිහිප දෙනකු සමග කතාකළෙමු.
තුන් වතාවක් ජීවිතේ බේරගත්තා
අනුර බණ්ඩාර රාජගුරු: ‘වර්තමානයේ ටෙලිනාට්‍ය ක්ෂේත්‍රය වාණිජමය මෙවලමක් විදිහට තමයි භාවිත වෙන්නේ. එහිදී නළුනිළියන්ට ලැබෙන්නේ අවර ගණයේ ස්ථානයක්. ඔවුන්ව රූගතකිරීම් සඳහා දුරබැහැර පළාත්වලට යන්න බොහෝ විට රෑ 12න් පස්සේ තමයි වෑන් එකට නංවාගන්නේ. මහ පාන්දර දර්ශන තලයට එක්කගෙන ගිහින් හාල්මැස්සෝ සමඟ බත් ටිකක් දීලා රූගත කිරීම් අරඹනවා. ඉන් පසුව දහවල් දර්ශන 10-15ක් විතර සහ රාත්‍රී දර්ශනත් 3ක් හෝ 4ක් රැගෙන රාත්‍රී 12ට පමණ තමයි ඔවුන්ව නිදහස් කරන්නේ. නැවත පහුවදා අගනුවරට ගෙනෙනවා.
ඒ වෑන් රථයේම රියැදුරාට භාරදෙනවා ඊළඟ රූගතකිරීම් සඳහා නළුනිළියන් රැගෙන යන්න. මේ රියැදුරු මහත්වරුන්ට කිසිම විවේකයක් නෑ. ඔවුන් රාත්‍රියේම කොළඹට පැමිණ නැවත ඒ රාත්‍රියේම ඊළඟ නළුනිළියන් අරගෙන රූගතකිරීම් ස්ථාන වෙතට යනවා. එහෙම නොගියොත් උදෑසන රූගත කිරීම්වලට අතිවිශාල ප්‍රශ්නයක්. රියැදුරන් ඊට පස්සේත් කිසිම විවේකයක් නැතුව දවල් වෙලාවෙත් නොයෙකුත් රාජකාරි සඳහා වාහන පදවනවා. නැවත රාත්‍රියේ කොළඹට එනවා.
තුන් වතාවක්ම මම මගේ ජීවිතය බේරගෙන තියෙනවා මෙවැනි අවිවේකී රියැදුරන් සමඟ දුරබැහැර රූගත කිරීම්වලට යන්න ගිහින්. වාහනය පදවන අතරතුර ඔවුන්ට නින්ද යන බව දැකලා මම ඒ වාහන පදවාගෙන ගිහිල්ලා තියෙනවා. බොහෝ නළුනිළියන් මේ ගැන කතා නොකළාට ඔවුන්ටත් මෙය අතිශය සුලබ අත්දැකීමක්. මේ රියැදුරන් එක දිගට පැය 48,72 ආදි වශයෙන් වැඩකරනවා. එහි ඛේදනීය ප්‍රතිඵලයක් තමයි හයිසින්ත් මැතිනියට අත්වුණේ. දැන් සඟ, වෙද, ගුරු, ගොවි, කම්කරු නොව සඟ, වෙද, ගුරු, ටෙලි කම්කරු තත්වයට පත්වෙලා තියෙනවා. වාහන දෙකයි නැත්නම් තුනයි යොදවලා තියෙන්නේ. ඔවුන් අතිශය කාර්යබහුලයි. අපිව අරගෙන නින්දත් නොනින්ද අතරෙයි එහාට මෙහාට රිය පදවන්නේ.’
මේ වෙලාවෙ සල්ලිවලට වඩා අපේ ජීවිත වටිනවා
හිමාලි සයුරංගි: ‘විවාහ උත්සව, සංගීත සංදර්ශන මේ හැම දෙයක්ම සෞඛ්‍ය නීති රීතිවලට අනුගතව කරන්න බැරි නිසා ඒ සියල්ල අත්හිටුවලා තියෙන්නේ. නමුත් මේ නාට්‍ය කලාව විතරක් කරගෙන යනවා. අපිට ජීවත්වෙන්න තියෙන එකම මාර්ගය රංගනයේ යෙදීම. ඒත් මේ වෙලාවෙ සල්ලිවලට වඩා කලාකරුවො විදිහට අපේ ජීවිත වටිනවා. ඒක නිසා මම මුළු කලාකරුවන් වෙනුවෙන්ම ඉල්ලනවා ලොකු කාලෙකට නෙමෙයි ටික කාලෙකට තත්වය සමනය වෙනකන් අපිට මේක නවත්තලා දෙන්න කියලා. පිටපත් ලියපු ටෙලිනාට්‍යවල බාගෙට රඟපාලා ඉතුරු එකට වෙන නළුවෙක් නිළියක් ආදේශ කරන එක නිර්මාණයටත් කරන හානිදායක දෙයක්. ඒක නිර්මාණය කප්පාදු කිරීමක්. එහෙම කරන තත්වයට අපිව පත් නොකර සමස්ත ටෙලිනාට්‍ය කලාවටම පොඩි වාරණයක් දාන්න කෙටිකාලීනව. අපිට ස්පොන්ජ් මගින් මේක්-අප් කරනකොට, පව්ඩර් කරනකොට මේ හැම දෙයකින්ම රෝගය බෝවෙන්න පුළුවන්. හැමෝම දන්නවා ලංකාවේ බොහොම අඩු පහසුකම් යටතේ කරන වෘත්තියක් කියලා මේක. එක මේකප් ආර්ටිස්ට් කෙනායි ඔක්කොටම ඉන්නේ. එයාලාගෙ අතේ තැවරෙන දේවල් අපේ මුහුණෙ ගෑවෙනවා. අද අපිට රූගත කිරීම් තිබුණා හොස්පිටල් එකක. දුම්රිය ස්ථානවල, වෙළඳසැල්වල රූගත කිරීම් තියෙනවා. මේ වගේ තැනින් තැනට අපිට සංචාරය කරන්න වෙනවා. අපිට මාස්ක් ගලවලා තමයි කරන්න වෙන්නේ. මීටරේ දුර තියාගෙන අපිට මේ රැකියාව කරන බෑ. අපිට අල්ලන්න වෙනවා, අතගාන්න වෙනවා, බදාගන්න වෙනවා. බදාගෙන අඬන්න තියෙනවා. අනිත් රැකියාවන් මාස්ක් දාගෙන කළාට අපේ රැකියාව එහෙම කරන්න බෑ. ඉතින් එක්කෙනෙක් රෝගී වුණාම මුළු කණ්ඩායටම රෝගය බෝවෙලා ඉවරයි. දැනටත් නාට්‍ය කණ්ඩායම්වල කොටසකට ආසාදනය වෙලා තියෙනවා.’
පහසුකම් ඉල්ලපු කෙනා ඊළඟ දවසේ ක්ෂේත්‍රයේ නෑ
රංගන ශිල්පීන් සිය කර්මාන්තය තුළ විඳින කටුක අත්දැකීම් වසන්ත විට්ටච්චි ඇතුළු ටෙලිනාට්‍ය රංගන ශිල්පීහු මෙලෙස අප සමග සිය අත්දැකීම් බෙදාගත්හ.
‘රංගන ශිල්පීන් විදිහට අපිට වැඩ ඕනෑ. ඒත් වැඩ කෙරෙන පිළිවෙළෙයි ප්‍රශ්නෙ තියෙන්නේ. කොච්චර කිව්වත් සතපහකට වැඩක් වෙලා නෑ. චැනල්වලින් අන්ත හිඟන ගාණකට තමයි ටෙලිනාට්‍ය මිලදී ගන්නේ. එයාලා ලක්ෂ ගණන් කෝටි ගණන් හොයනවා. එහෙම නැතුව සාධාරණ ගාණක් එපිසෝඩ් එකකට දෙනවා නම් මහ රෑ තිස්සේ ගෙවල්වලින් යන්න ඕනෑ වෙන්නෙ නෑ. වෑන් එක එන වෙලාවට තමන්ගේ පාඩුවේ යන්න විවේකී මනසක් සහ තෘප්තිමක් මුදලක් හම්බවෙනවා නම්. තේ හදන කෙනාගෙ ඉඳලා හැමෝම රේස් එකක තමයි ඉන්නේ. ආණ්ඩුව මැදිහත්වෙලා එපිසෝඩ් එකක් මිලදී ගන්නා අවම මුදල ලක්ෂ 5යි වගේ ගාණක්වත් නියම කරන්න ඕනෑ. ගණන් හදලා බලන්න පුළුවන්නෙ ඕනෑම කුණු ටෙලිනාට්‍යයක වුණත් යන වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රමාණය කොච්චරද කියලා. එතකොට ලක්ෂ 5කට 6කට ටෙලිනාට්‍යයක් ගන්න බැරිකමක් නෑ. එහෙම නීතියක්වත් තියෙනවා නම් කාටවත් කියන්න බෑ ටෙලිනාට්‍ය ලෝ බජට් කියලා. පහසුකම් අඩුකරනවා කියලා කියන්න බෑ. මොකද එතකොට අපි දන්නවා ටෙලිනාට්‍යයක් ගන්නේ අවමව මේ ගාණ කියලා.
උදේ පාන්දර 4ට 5ට ගන්නවා සමහර නළුනිළියන්ව. ඒ අරගෙන රෑ 2,3 වෙනකං ෂූටින්. අතිකාල දීමනාවක් නෑ. පහසුකමක් නෑ. සමහර තැන්වල නිළියන්ට වැසිකිළි පහසුකමක්වත් නෑ. එහෙම පහසුකම් නැති තැනකට අරගෙන යන එකට දැන් වැරැද්දක් කියන්න බැරිවෙලා තියෙනවා. ඒ පරිසරය හදලා ඉවරයි. පහසුකම ඉල්ලපු කෙනා ඊළඟ දවසේ ක්ෂේත්‍රයේ නෑ කියන බය තියෙනවා. පළවෙනිම දේ වශයෙන් චැනල් එකෙන් නාට්‍ය මිලදී ගන්න මුදලට ක්‍රමවේදයක් හැදුවා නම් රංගන ශිල්පියා ඇතුළු අනෙකුත් තාක්ෂණික ශිල්පීන්ට බොහෝම විවේකීව මේ වැඩේ කරන්න පුළුවන්.’
ටෙලිකම්කරුවා උදේ 5 ඉඳලා රෑ 12 වෙනකං වැඩ
නිර්නාමිකව සිටිනු කැමතිව තවත් රංගන ශිල්පියෙක් ටෙලිනාට්‍ය කලා ක්ෂේත්‍රය තුළ තමාගේ මෙන්ම සිය ශිල්පී ප්‍රජාවගේ අත්දැකීම් මෙලෙස පැවසුවේය. “අපේ කලා මාධ්‍යයන් සියල්ල අස්ථාවරයි. මේක පමණයි වෘත්තීයමය වශයෙන් කරන්නේ. රියැලිටි ෂෝවලට විශාල වියදමක් දරන අය ටෙලිනාට්‍යයක් ගන්නේ ඉතාම අවම මුදලකට. මේ අවම මුදල ඇතුළෙ තමයි සියලු ශිල්පීය ගාස්තු තියෙන්නේ. අපට කොවිඩ් හදාගෙන මැරෙනවාද එහෙම නැත්තම් ගෙවල්වලට වෙලා නොකා නොබී මැරෙනවාද කියන ප්‍රශ්නෙ තියෙනවා. සංස්කෘතික දෙපාර්තමේන්තුව ආදිය මේවාට මැදිහත් වෙලා යම් ක්‍රියාපිළිවෙළක් හදන්න ඕනෑ. මේ දවස්වල ටෙලිඩ්‍රාමා එකකට එළියට යනකොට පොලීසියෙන් හම්බුණොත් ඒ නිලධාරීන් කියන්නේ ,‘ඔයාලට නම් මේවා විනෝද මෙපමණ මේ රටේ අමාරුවක් තියෙනකොට ඔයාලට ඒවා වැඩක් නෑ, ඔයාලා රඟපානවයි විනෝද වෙනවා’යි කියලා. අපේ පාලක පැලන්තියේ බහුතරයක් හිතන්නේ අපි මේක විනෝදෙට කරන්නේ කියලා. වෘත්තියක් විදිහට හිතන්නේ නෑ. ඒක නිසායි එයාලා ඒ වෘත්තිය හදන්න අවශ්‍ය කරන පදනම ගේන්නෙ නැත්තේ. ජාතික මට්ටමේ ප්‍රතිපත්ති මාලාවක් හදන්න අපි ගොඩාක් උත්සාහ කළා. පහුගිය කාලය තුළම ටෙලිනාට්‍යයට සුභවාදී තත්වයක් තිබුණේ නෑ. දැන් කොච්චර පිටරටින් ගෙනල්ලා හඬ කවලා පෙන්නනවාද නාට්‍ය රජයේ මාධ්‍යවල පවා. අපේ චැනල් දේශීය කලාකරුවා රැකගත යුතුයි කියලා සිද්ධාන්තයේ නෑ. හැම වෙලේම එයාලා බැලුවේ වෙළඳ ආර්ථිකය තුළ මොකක්ද මාකට් කරන්න පුළුවන් කියලා. පිටරටවලින් ටෙලිනාට්‍ය ගෙනල්ලා පෙන්නද්දි මෙහෙ තියෙන ලන්සුව අඩුවෙනවා. ලංකාවෙ ලොකු බොරුවක් කරනවා රේටින්ග් කියලා. ඒ බොරුවත් එක්ක මාධ්‍ය ආයතන කියනවා රේටින්ග් නැති නිසා අපි මේ නාට්‍ය නවත්තනවා කියලා. චැනල් එක තමයි තීන්දු කරන්නේ මේ නාට්‍ය පෙන්නනවාද නැද්ද කියලා.’
මේ ඔවුන්ගේ ඉල්ලීමයි: ‘මේ රටට කලාව සම්බන්ධයෙන් ජාතික ප්‍රතිපත්තියක් අවශ්‍යයි. විදේශීය ටෙලිනාට්‍ය සතියට පෙන්වන ප්‍රමාණය පිළිබඳ තීරණයක් තිබිය යුතුයි. ජාතික ප්‍රතිපත්තියක් ආවොත් අපේ ඉල්ලීම් දිනාගැනීම වෙනුවෙන් කටයුතු කරන්න හෝ පුළුවන් වෙනවා. නැත්තම් මොකක් හරි ප්‍රශ්නයක් ආවාම චැනල් එකෙන් කෙලින්ම කියන්නේ එයාව ගන්න එපා කියලා. දැන් අපි ටෙලිකම්කරුවෝ තමයි. මේසන් බාස් කෙනෙක් වුණත් උදේ 8ට විතර ඇවිල්ලා හවසට 5ට වැඩ ඉවර කරලා යනවා.
ටෙලිකම්කරුවන්ගෙන් උදේ 5 ඉඳලා රෑ 12 විතර වෙනකන් වැඩ ගන්නවා. තව පුළුවන් නම් පැය දෙක තුනක් වැඩ ගන්න ඒකත් ගන්නවා. සමහර වෙලාවට දවසකට කොටස් 10කට විතර වැඩ අරගන්නවා. රුපියල් 1000ක් වත් එන්නේ නෑ කොටසකට. ඉස්සර වගේ ගිවිසුම් නෑ. ගිවිසුම්ගතව ගියාම අවශ්‍ය නීතිමය ක්‍රියාමාර්ගවලට හෝ යන්න පුළුවන්. මානසික ආතතිය නිසා වේදිකාවේ රංගනයට දායක වුණ ප්‍රධාන චරිත නොවුණු හතර දෙනෙක් පහුගිය කාලෙ සියදිවි හානි කරගත්තා මේ තියෙන තත්වය මත. ඒවාට අපි හේතු හොයන්නේ නෑ. තමන්ගෙ වෘත්තියට තෘප්තිමත්ව ආදරය කරමින් ක්ෂේත්‍රයේ නියැලෙන්න හැකියාවක් නෑ.’
(අනිද්දා)
